Okres płodowy jest najdłuższym etapem rozwoju prenatalnego i trwa od początku 9. tygodnia do porodu. Oprócz dalszego wzrostu oraz różnicowania się budowy i czynności poszczególnych narządów, w okresie płodowym obserwuje się szybkie powiększanie długości i masy ciała człowieka.
Na początku 9. tygodnia głowa w dalszym ciągu dominuje nad resztą ciała i stanowi mniej więcej połowę długości ciemieniowo-siedzeniowej (CRL). Oczy są szeroko rozstawione, powieki zamknięte, uszy nadal nisko osadzone.
W tym czasie kończyny dolne są jeszcze krótkie, w odróżnieniu od kończyn górnych, które osiągają już odpowiednią długość. Około 10. tygodnia w zagłębieniach palców rąk, a nieco później stóp, zaczynają rozwijać się paznokcie. Początek okresu płodowego nazywany jest początkiem aktywności ruchowej. Jednak ruchy płodu są na tyle słabe, że matka ich nie wyczuwa.
Pojawiają się odruchy ssania i połykania. Płód połyka płyn owodniowy oraz wydala mocz do jamy owodni, którą płyn ten wypełnia. Jego mocz składa się głównie z wody, ponieważ zbędne produkty przemiany materii, są przez łożysko odprowadzane do układu krążenia matki.
Pod koniec 9. tygodnia rozwoju rozpoczyna się różnicowanie zewnętrznych narządów płciowych męskich i żeńskich. Proces ten trwa do 12. tygodnia, w którym na podstawie badania USG staje się możliwe ustalenie płci, chociaż jest to jeszcze trudne.
Pod koniec 12. tygodnia ciało pokrywa bardzo delikatna, niezwykle cienka, przejrzysta skóra. Długość ciemieniowo-siedzeniowa (CRL) wynosi około 87 mm, a masa ciała – 45 g.
Opracowano na podstawie:
• Embriologia, Hieronim Bartel, Wydanie VI, Warszawa 2020, PZWL Wydawnictwo Lekarskie.
• Langman, Embriologia, T.W.Sadler, Wydanie XIII, Wrocław 2015, Edra Urban & Partner.